Hoe AV-receivers je leven vereenvoudigen

‘De doos die alles kan.’ Als er een synoniem is voor een AV-receiver, dan is dat het wel. Net vanwege de uitgebreide mogelijkheden hebben sommige mensen wel wat angst om met een AV-receiver aan de slag te gaan. Dit is echter wel het toestel dat er voor kan zorgen dat je thuis echt bioscoopgeluid ervaart. Je tv doet zijn best, maar wat je hoort als je via Netflix ‘Guardians of the Galaxy’ streamt, is heel wat dunner en minder spannend. Dat is niet zo vreemd, want je kunt nu eenmaal niet 64 luidsprekers en een paar duizend watt aan vermogen in de bioscoop vervangen door een of twee kleine luidsprekers achter het tv-scherm. Je kunt wel in de buurt komen.

Wil je echter echt surroundgeluid zoals in de bioscoop - dus met een soundtrack waarbij jij in het midden zit - dan moet je uitkijken naar een AV-receiver. Het is een toestel dat je een zeer grote stap richting bioscoopervaring laat nemen. Je moet er wel moeite voor doen. Waar een soundbar een verhaal is van uitpakken, aansluiten en klaar, moet je bij een AV-receiver iets meer tijd investeren in het plaatsen van luidsprekers in de woonkamer en het instellen ervan. Het halfuurtje dat je daarvoor moet uittrekken levert echter een veel beter resultaat op - en daarom is het echt wel de moeite.

Een AV-receiver kan heel veel, wat je meteen merkt als je naar de achterkant van het toestel kijkt. Daar vind je aardig wat aansluitingen. Niet panikeren, die aansluitingen hoef je niet allemaal te gebruiken. Ze zijn er zodat elk mogelijk scenario afgedekt is. Het is heel typisch dat een groot deel onbenut blijft. Zo hebben veel AV-receivers voorbijgestreefde poorten voor oude consoles en DVD-spelers. Gebruik je moderne toestellen, zoals een UHD Blu-ray-speler, dan heb je deze poorten niet nodig.

Een AV-receiver werkt op twee vlakken: audio en video. Hij functioneert als centrale hub voor alle mogelijke videotoestellen: spelconsoles, Blu-ray-spelers, digitale tv-decoders, videocamera’s en meer. Je sluit deze bronnen allemaal op de receiver aan en met een HDMI-kabel ga je naar de tv. Zo ontdek je al een voordeel: je kunt met een AV-receiver dat kabelkluwen beter onder controle krijgen, wat interessant is als je tv prominent op een tv-meubel staat of aan de muur hangt. Opgeruimd staat netjes! Je sluit bovendien alle mogelijke muziektoestellen op de AV-receiver aan, gaande van een cd-speler tot een draaitafel. Ook dat is handig om kabels weg te werken. Ten slotte bevatten AV-receivers bijna altijd (uitgebreide) streamingmogelijkheden, zodat je vlot draadloos muziek kunt afspelen.

Het verschil tussen een goedkopere en duurdere AV-receiver zit hem vooral in het aantal HDMI-ingangen, het aantal ondersteunde kanalen, bepaalde extra’s (zoals een bijkomende video-uitgang) en het vermogen. Houd er rekening mee dat films en games die op een luider niveau worden afgespeeld een AV-receiver zwaar op de proef kunnen stellen. Een beetje meer vermogen kan dus zeker geen kwaad.

Surroundgeluid is wat films in de bioscoopzaal zo meeslepend maakt. Geluidseffecten worden afgestemd op de beelden, zodat bijvoorbeeld de stem van een personage dat links op het scherm staat ook van die kant komt. Of het geluid van een overvliegende helikopter komt van achter je en eindigt vooraan in de kamer. Het klinkt misschien als een gimmick, maar hierdoor beleef je een film wel veel intenser. Door het surroundeffect worden geluiden in de soundtrack ook beter uit elkaar gehaald, waardoor dialogen beter verstaanbaar zijn en de filmmuziek apart blijft van geluidseffecten. Luister je liever naar muziek? Dan kies je met een druk op de knop zelf of je liedjes in stereo beluistert of met surroundgeluid.

Een AV-receiver kan de surroundinformatie bij films en series verwerken en naar aangesloten luidsprekers sturen. Meestal moet je deze speakers apart aanschaffen. Hoeveel heb je er nodig? Dat hangt af van hoe realistisch je surround wilt beleven. Hoe meer speakers of kanalen, hoe krachtiger de AV-receiver moet zijn. Een typische opstelling is 5.1. Je hebt dan drie luidsprekers vooraan (links, centraal en rechts) en twee achteraan.

De ‘1’ na het punt verwijst naar een zesde luidspreker: de subwoofer. Die verspreidt enkel bassen. Dat lijkt misschien overkill, maar door het gebruik van een subwoofer kunnen de vijf andere speakers compacter zijn. Ze moeten immers die lastige lage tonen niet zelf produceren. Een subwoofer gaat bovendien veel dieper dan een normale luidspreker - precies wat je nodig hebt als je films bekijkt met orkestrale soundtracks en veel explosies. Veel AV-receivers laten toe om twee subwoofers aan te sluiten, maar dat is optioneel voor heel grote kamers.

Ga je voor een heuse thuisbioscoop? Dan kun je opteren voor nog meer realisme, met een 7.1-opstelling (met een paar extra luidsprekers die verder achter je staan) of zelfs voor 5.1.4. Dat extra cijfertje wijst erop dat er ook vier luidsprekers zijn op plafondhoogte, wat je nodig hebt om 3D-geluid te beleven. Dit surroundeffect met hoogtekanalen mag je gerust het neusje van de zalm in de filmwereld noemen. Bijna alle nieuwe films die op (UHD) Blu-ray verschijnen, komen met zo’n soundtrack, te herkennen aan het opschrift ‘Dolby Atmos’ of ‘DTS:X’.

Geen zin om extra speakers aan het plafond te hangen? Dan zijn er ook kleine luidsprekers die je boven op je bestaande plaatst en die de effecten van het plafond laten weerkaatsen. Dolby Atmos zit trouwens slim in elkaar. Heb je gewoon 5.1 bij je thuis, dan zal je AV-receiver een film met Dolby Atmos-geluid omzetten naar gewoon surroundgeluid. Sommige receivers kunnen zelfs plafondspeakers simuleren via de gewone luidsprekers. Het effect is niet helemaal hetzelfde, maar je krijgt toch een groot deel van de ervaring zonder dat je extra kabels moet leggen.

Films op schijfjes zijn een bron van surroundgeluid. DVD’s, Blu-ray’s en Ultra HD Blu-ray’s hebben bijna altijd een geluidsspoor in surroundgeluid. Ook streamingdiensten bieden surroundgeluid aan. Netflix zelfs in Dolby Atmos, althans bij sommige films en series. Al kun je dat enkel beleven via bepaalde LG-tv’s of een Xbox-console; via andere tv’s of spelers ben je beperkt tot 5.1. Surroundgeluid is sowieso niet enkel iets van films. 

De betere tv-reeksen op schijven of via streaming komen ook met een sfeervolle soundtrack. Geluid overal rondom je is ook een enorm leuk bij gaming – misschien nog meer dan bij films. Door surroundeffecten zit je nog meer in een spel, bijvoorbeeld omdat je kunt horen van welke richting een sniper je onder vuur neemt. In een spannende race hoor je eerst rechts een rivaal je voorbijsteken, nog voor dat je hem ziet.

Een AV-receiver is niet enkel het fundament van een geweldige thuisbioscoop, het is ook een toestel dat je kunt gebruiken als de tv uitstaat. De meeste AV-receivers hebben een FM-tuner ingebouwd en internetradio. Daarnaast kun je op onwaarschijnlijk veel manieren muziek draadloos afspelen. Bluetooth is meestal voorzien, waardoor je vanaf je mobiele toestel eender welke muziek naar de AV-receiver kunt sturen. Ook AirPlay is vaak present, wat interessant is als je een iPhone, iPad of Apple-computer in huis hebt.

Met een druk op een pictogram speelt de audio van een app op de speakers af. De betere AV-receivers kun je bedienen via een app die weer nieuwe streamingopties bevat. Een functie om eigen muziekbestanden via DLNA af te spelen, bijvoorbeeld. DLNA is een wijdverspreide technologie die je onder meer op een computer of op een NAS-oplossing terugvindt.

Daarnaast kun je vaak ook rekenen op ingebouwde streamingdiensten. Spotify is meestal wel present, andere (zoals Deezer en Tidal) eveneens. De wat duurdere AV-receivers bezitten multiroom-functies, in twee vormen. Als je bijvoorbeeld opteert voor 5.1 op een AV-receiver met aansluitingen voor 7.1, dan kun je de twee overbodige luidsprekeraansluitingen gebruiken voor een tweede zone. Het kan bij sommige receivers ook zonder kabels. Onder meer Yamaha, Onkyo en Sony bieden multiroom-streaming, waardoor je dezelfde muziek simultaan kunt afspelen via de receiver en bijvoorbeeld een draadloze speaker in de eetkamer.

AV-receivers kunnen nog een speciaal trucje uit de mouw schudden. Ze hebben software aan boord die via een meegeleverde microfoon je kamer kan meten en zo de klank kan optimaliseren. Zo klinkt alles nog beter.