Soundbar, soundbase of AV-receiver?

De beeldkwaliteit die een moderne Ultra HD-televisie met HDR-ondersteuning levert, is ronduit adembenemend. Vooral als je 4K-beelden streamt of een Ultra HD Blu-ray-schijfje bekijkt. Tv’s hebben op het vlak van visuele pracht enorme stappen gemaakt de laatste jaren, dat valt niet te ontkennen. En dun en slank dat ze zijn! Maar op audiovlak is er niet altijd vooruitgang te bespeuren. Het klopt dat sommige topmodellen goed klinken, bijvoorbeeld omdat ze geleverd worden met een ingebouwde soundbar. De meeste tv’s zijn echter eerder ‘adequaat’ te noemen als het over geluid gaat. Het is doenbaar, maar vooral bij films en spannende tv-series ontbreekt een wow-gevoel zoals je in de bioscoopzaal wel ervaart.

De duidelijkheid van dialogen kan soms ook echt een probleem zijn. De oplossing voor deze jammerlijke fenomenen? Ergens is het goed en slecht nieuws dat er veel antwoorden mogelijk zijn, van soundbars tot AV-receivers met speakers doorheen de hele kamer. ‘Goed’ is dat je inderdaad veel keuze hebt, op alle prijspunten. ‘Minder goed’ is dat het enorme aanbod het je lastig maakt om de juiste keuze te maken. Daarom dat we hier kijken naar wat er mogelijk is en wat je kunt verwachten. 

De reden dat een typische televisie eerder mager klinkt, kun je samenvatten in één woord: fysica. Televisies zijn dun en zitten propvol technologie, waardoor er maar weinig plek overblijft voor luidsprekers. Die hebben immers wat plaats nodig om hun werk te doen. Het lukt sommige fabrikanten natuurlijk altijd om een tv te voorzien van speakers, maar dit zijn doorgaans kleine oplossingen die er niet in slagen om lage tonen te laten horen. Vaak kunnen ze enkel de stemfrequenties goed weergeven, dus ook het detail van een snaarinstrument ontbreekt. Soms zijn de speakers noodgedwongen achteraan geplaatst en dat komt de klank ook niet ten goede.

De oplossing is dus het geluid door een ander toestel te laten produceren. Grofweg gesteld heb je een drietal keuzes: een soundbar, een soundbase en een receiver met aparte luidsprekers. Daarin heb je nog heel wat varianten, zowel op het vlak van de geluidskwaliteit als op het vlak van alle extra functies. Denk bij dat laatste bijvoorbeeld aan de mogelijkheid om muziek vanaf een USB-stick te spelen of te luisteren naar Spotify. 

Een soundbar is een lange, maar ondiepe luidspreker die je op een tv-meubel plaatst of ophangt boven of onder het tv-scherm. Een soundbase is heel diep omdat je de voet van de tv er bovenop plaatst. Een AV-receiver ziet eruit als een klassiek audiotoestel met veel knopjes uit je hifiketen. Er lopen ook kabels van deze receiver naar de luidsprekers in de kamer. Hoeveel luidsprekers? Dat hangt van jou af. De meeste mensen gaan voor vijf speakers plus een subwoofer (zie verder), maar er zijn ook liefhebbers die elf speakers plus twee subwoofers plaatsen. Maar dat is eerder iets voor personen die een thuisbioscoop bouwen.

Een soundbar en een soundbase zijn makkelijke oplossingen. Je vindt er eenvoudig een plekje voor, je sluit maar één kabel aan en je bent doorgaans klaar. Je kunt nog meer zaken doen, maar dat is eerder optioneel en afhankelijk van het model. Duurdere soundbars zullen bijvoorbeeld een WiFi- of netwerkverbinding hebben voor muziekstreaming. Een AV-receiver is toch een oplossing van een andere orde. Het installeren is meer een klus en de totaalprijs ligt meestal ook hoger (want je moet ook nog aparte luidsprekers aanschaffen), maar je hebt meer flexibiliteit en soms een betere geluidskwaliteit. 

Traditioneel was het grote verschil tussen een soundbar of soundbase en een AV-receiver net dat een soundbar of soundbase geluid uitstuurt van vooraan in de kamer, terwijl een AV-receiver je omhult met geluid. Dit is surround (letterlijk: rondom), net zoals in de bioscoopzalen. Een typische bioscoopzaal zal misschien wel 64 of meer luidsprekers bevatten om te zorgen dat het geluid perfect de actie op het scherm ondersteunt. Kogels vliegen door de kamer, explosies knallen rond je hoofd, de stemmen van acteurs hoor je goed onderscheiden van geluidseffecten, … Als surroundgeluid goed zit, is het behoorlijk indrukwekkend. En niet enkel bij films, ook bij series en bij het spelen van games.

Vroeger gold dat soundbars enkel konden proberen om een surroundgevoel te produceren, maar enkel een AV-receiver het echt leverde. Dat klopt niet helemaal meer. Er zijn nu soundbars die bijvoorbeeld samenwerken met twee draadloze speakers die je achter je plaatst in de woonkamer om zo een heel ruimtelijk gevoel te leveren. Er bestaan ook technieken om geluid van muren en het plafond te laten weerkaatsen, zodat geluidseffecten ook van achter je komen. 

Veel mensen zoeken één toestel dat zowel de televisie beter doet klinken als kan dienen voor muziek. Nagenoeg elke soundbar, receiver en soundbase is hier voor ontworpen. De nadruk ligt meestal op muziekstreaming: het beluisteren van je muziekbestanden of via een streamingdienst als Spotify of Deezer. De basisoptie die bijna altijd aanwezig is, is Bluetooth. Daarmee kun je muziek vanaf je smartphone of tablet afspelen. Dat is handig, maar heeft een paar nadelen. Zo zal dat telefoontje van je moeder ook ongewenst via de soundbar gaan. 

Veel soundbars komen met WiFi en spelen op die manier muziek af. Dat kan via Chromecast of een eigen app. Via deze app kies je muziek die je via het netwerk deelt (bijvoorbeeld vanaf een netwerkschijf) of via een streamingdienst. 

Geavanceerdere modellen gaan nog een stapje verder en passen in een multiroom-systeem. Dat wil zeggen dat je meerdere toestellen in het huis via één app bedient en meerdere speakers hetzelfde kunt laten afspelen. Stel, je hebt een draadloze speaker in de keuken, eentje in de eetkamer en een compatibele soundbar die aan je tv hangt. Omdat ze één systeem vormen, kun jij bij het koken naar muziek luisteren, terwijl je kinderen naar televisie kijken. Maar later op de avond speel je jouw favoriete tracks gewoon synchroon in alle kamers af.

Heel wat soundbars en alle AV-receivers hebben ingangen voor andere toestellen. Je tv-decoder bijvoorbeeld of een spelconsole. Waarom je deze toestellen ook op een soundbar zou aansluiten en niet gewoon aan de tv koppelt? Omdat je zo makkelijker kabels kunt wegwerken. Sluit alles aan op die soundbar en er moet maar één kabel naar je televisie lopen - in plaats van drie, vier of meer. Zeker als je tv aan de muur hangt, is dat een groot pluspunt.