De ‘newbie’ is, zoals de naam al doet vermoeden, een nieuweling in de keuken. Misschien heb je net het ouderlijk huis verlaten of misschien ben je al wat ouder en heb je beslist dat het nu wel echt tijd wordt dat je je plan kunt trekken in de keuken. Je keuken is een maagdelijk oord waar nog nooit in gewerkt is, en waar de schappen en lades zo goed als leeg zijn. Waarom koken als je ook uit eten kunt gaan, dat was tot nu toe jouw filosofie. Maar dat voelt niet meer zo goed: je wilt zelf overweg kunnen met mes en braadpan, zelf bepalen wat er op je bord belandt, zelf controle over wat je spendeert aan eten.

Laat vleesthermometers en spiralizers nog even links liggen: we gaan starten bij de basis, bij die essentials die jij nodig hebt om iets lekkers op tafel te toveren. Een goede set potten en pannen is onmisbaar. Koop een goede middenklasse en neem jezelf voor er goed zorg voor te dragen. Gebruik bijvoorbeeld pannenbeschermers, dan gaan ze zoveel langer mee.

Wat heb je echt nodig? Een (steel)pannetje met wat hogere rand om bijvoorbeeld rijst of eitjes te koken, twee groottes pannen om van alles in te bakken, een grotere pot met deksel om bijvoorbeeld pasta of groente gaar te koken, en eventueel nog een (gietijzeren) braadpan voor saus of soep.

Verder heb je een paar messen en snijplanken nodig. Wil je vers koken, dan komt daar snij- en hakwerk aan te pas. En ook al ben je nog niet zo vaardig, een degelijk en scherp mes werkt zoveel handiger. Met de nodige voorzichtigheid en een beetje oefening kom je er wel. Een aardappelmesje is altijd handig, en een ‘demi-chef’ mes vormt daar wat formaat betreft de ideale aanvulling op.

Koop ook een of twee spatels: handig om te roeren, maar beschadigt je dierbare potten en pannen niet. Extra’s die het leven voor de rest makkelijker maken zijn: een vergiet, een dunschiller, een set goede bewaardozen…

Over keukentoestellen hebben we het hierboven nog niet gehad. Welke kun je als beginnende kok voor heel wat verschillende dingen inzetten? Weet je wat elke kok, beginner of gevorderd, echt nodig heeft in de keuken? Een goede oven. Het is zo’n handige hulp om lekker en vers te koken. Makkelijk drie keer per week roosteren wij een schaal groenten in de oven: er is geen werk aan en de smaak wordt als vanzelf intenser. Verder is een oven onontbeerlijk als je graag in batches kookt en bijvoorbeeld een gehaktschotel of lasagne uit de diepvriezer wilt halen en opwarmen. Ook vlees braden, aardappeltjes roosteren, pizza of taart bakken lukt moeilijk zonder oven. En wist je dat je ook stoofpotten en sauzen op matige temperatuur kunt laten sudderen in de oven, in plaats van op het vuur? Dan hoef je zelfs amper nog te roeren. Een oven maakt het koken vooral veel moeitelozer.

Bij ons staat verder de waterkoker meerdere keren per dag aan. ’s Ochtends om een kop thee of koffie met de French press te zetten bijvoorbeeld, maar heel vaak ook ’s avonds tijdens het koken. Zo is een waterkoker handig als je een kopje bouillon moet maken, couscous wilt laten wellen, noem maar op. Je kunt natuurlijk ook een pannetje water op het vuur zetten, maar een waterkoker is snel, veilig en praktisch.

Ook een staafmixer, met eventueel een aantal toebehoren, is een toppertje in elke keuken. Kies een model dat een aantal opzetstukken heeft, zodat je niet enkel kunt mixen, maar bijvoorbeeld ook opkloppen en fijnhakken. Soep mixen, humus maken, nootjes fijnhakken, eiwit tot schuim kloppen: met deze keukenhulp kun je al heel wat kanten uit. Vind je koken toch leuk en wil je er graag in groeien, dan is dit een slimme aankoop.

Voor jou is koken een levensstijl. In het weekend fantaseer je al volop over het weekmenu, je kunt geen boekhandel buitenstappen zonder een nieuw kookboek en je favoriete bezigheid is koken voor vrienden. Jij bent een hobbykok pur sang, een would-be chef die graag experimenteert en daar de juiste tools voor in handen heeft. Gebruiksgemak staat voorop, en wat je koopt moet kwaliteit zijn. Vers en gevarieerd, zo kook jij het liefst.

Jij hebt alles in huis wat de newbie ook moet aanschaffen, maar dat mag al in een luxueuzere versie. Je potten- en pannenset bijvoorbeeld, bestaat uit onverwoestbare kwaliteit die een leven lang meegaat. Zo ben je grote fan van gietijzer, omdat het materiaal zorgt voor een goede warmteverdeling, de dikke bodem voorkomt dat je eten aanbrandt, en de pannen zo in de oven kunnen. Ook je messenset en andere kookbenodigdheden zijn van goede makelij. Je bespaart niet op keukenmateriaal, want je weet dat het verschil zit in de levensduur.

Je keuken zelf is ook helemaal aangepast aan jouw hobby: je hebt veel werkbladruimte zodat je in alle rust kunt koken, alles heeft zijn plek in kasten of op schappen, en in de kelder/bergruimte/bijkeuken heb je voldoende plaats voor een uitgebreide basisvoorraad. En vanzelfsprekend heb je een ruime koelkast en diepvriezer. Je kookt graag vers, en daar heb je de nodige gekoelde opbergruimte voor nodig. Kortom, jou moeten we niet meer leren hoe je efficiënt en aangenaam kunt koken.

Wat een staafmixer is voor de newbie, is een keukenrobot voor de hobbykok. Bij de aanschaf zal je merken dat er heel veel prijsverschil zit in de toestellen. Je kunt ervan uit gaan dat hoe meer je uitgeeft, hoe langer je je keukenrobot zal kunnen gebruiken. Het verschil zit in het materiaal: een keukenrobot van metaal is sterker dan een plastic model. Hetzelfde geldt voor de mengkom, die je vaak zal gebruiken: eentje uit roestvrijstaal staat garant voor een lange levensduur. Kneden, kloppen en mixen zijn de standaardfuncties, maar heel wat modellen hebben extra opzetstukken waarmee je ook kunt hakken, raspen, persen en gehakt draaien.

De tweede multifunctionele vriend voor de hobbykok is een blender. Wat is het verschil met een keukenrobot? Wel, de twee sterfuncties van blenders zijn pureren en mengen. Waarvoor is het toestel bij uitstek geschikt? Om smoothies te maken, om spreads en dips als humus of pesto te maken, om saus te pureren – zowel van fruit als van groenten – en om fluweelzachte soep te maken. Eerste tip om je blender een lang leven te geven: blend nooit hete substanties, want dat tast de rubberen afdichting onderaan aan. Als je dus soep wilt blenden, laat je die beter eerst afkoelen. Tweede tip: voeg vloeistof toe, of dat nu olie, bouillon of water is, om overbelasting van de motor te voorkomen.

Niet echt essentieel, maar wel heel leuk is een juicer. Er zijn verschillende types, waaronder een sapcentrifuge en slowjuicer. Een sapcentrifuge zorgt voor een gefilterd sapje van fruit of groenten. Je hoeft het lekkers zelf niet op voorhand te schillen. Een tikje beter nog is een slowjuicer, die fruit en groenten koud en langzaam perst waardoor meer vitaminen en mineralen bewaard blijven. Heel multifunctioneel is een juicer niet, want meer dan sap kun je er niet mee maken. Maar binnen het concept ‘sap’ kun je wel eindeloos variëren. Met de pulp die je overhoudt na het persen kun je muffins of groenteburgers maken.

Een manueel apparaat dat ook niet mag ontbreken bij de hobbykok is een mandoline. Dat is een handig hulpmiddel om groenten of fruit in flinterdunne plakjes of reepjes te snijden. Let er wel op dat je een model koopt met een vingerbeschermer!

De kok-uit-noodzaak weet met moeite hoe een kookfornuis werkt en je keuken ligt er dan ook elke dag smetteloos bij. Messen neem je voor je eigen veiligheid liever niet ter hand en ook kookpotten blijven onaangeroerd. In je koelkast liggen veel kant-en-klare maaltijden en salades, en daar ben je stilaan op uitgekeken. Je staat er dus wel voor open om je kookgrenzen een beetje te verleggen en af en toe zelf aan de slag te gaan, maar uren in de keuken zwoegen zal nooit aan jou besteed zijn. Koken zal altijd een beetje een noodzakelijk kwaad blijven voor jou, maar dat is oké, zolang het maar gezond gebeurt.

Jouw keuken is niet het piece de résistance van je huis, en dat hoeft ook niet. Loer voor de basisbenodigdheden even naar die van de newbie, want dat lijstje geldt ook voor jou. Je hoeft dus niet te veel te investeren, maar het motiveert wel als je het noodzakelijke gereedschap in huis hebt. Sporten is ook leuker met de juiste uitrusting, nietwaar?

Denk goed na over wat je leven op kookgebied gemakkelijker zou maken en er ook voor zou zorgen dat je meer verschillende maaltijden op tafel kunt toveren. We geven alvast een paar voorzetjes.

Wat kunnen we zeggen: als interesse voor koken niet in je zit, zal het wellicht ook niet opeens komen. Investeer dus allereerst in een goede microgolfoven, want dat is echt de handigste keukenhulp voor koks-uit-noodzaak. Je warmt er makkelijk een bereide maaltijd in op, maar je kunt er bijvoorbeeld ook aardappelen of groenten in garen.

Verder zit je met een ruime stoomkoker gebeiteld voor moeiteloze maaltijden die je toch voorzien van alle voedingsstoffen die je nodig hebt. In zo’n toestel, dat meestal beschikt over een paar op elkaar gestapelde stoommandjes, kun je natuurlijk groenten gaar stomen, maar ook vlees en vis, aardappelen en rijst. Met wat gevoel voor timing zet je dus een heel compleet bordje op tafel, zonder moeite. Om te stomen gebruik je traditioneel gewoon water, maar je kunt het ook eens met bouillon of zelfs een scheutje wijn proberen voor meer smaak. Welke groenten doen het goed in een stomer? In principe kan alles, maar extra lekker zijn knapperige groenten als bloemkool of broccoli, wortelen, asperges en zelfs radijsjes. Eenmaal ingesteld moet je trouwens niet meer omkijken naar je stoompan, dus je kunt gewoon op het gemak iets anders doen tot het eten klaar is.

Een ander handig geintje in de ‘ik-kook-niet-graag-maar-wil-wel-gezond-eten-keuken’ is een soepmaker. Dat is een compact toestel waarin je alle rauwe, grof gesneden ingrediënten doet voor soep, waarna het zelf aan de slag gaat. De groenten worden gaargekookt en daarna automatisch gemixt tot een lekker vers soepje. Zo heb jij een deugddoende portie groenten binnen zonder dat je er moeite voor moet doen.

Een ander toestel waar je met minimale moeite maximaal effect mee sorteert, is met een slow cooker. Wat is dat nu weer? Een afgesloten pan waarin gerechten traag en op lage temperatuur gaar gestoomd worden. Ze zijn zo tof omdat ze een volledige maaltijd op tafel toveren, zonder dat jij er iets voor moet doen. Gewoon alles in de pot – soms moet je pakweg vlees wel eerst even aanbakken –, even doorroeren en een paar uur wachten. Slow cookers zijn zo populair dat er intussen al heel wat kookboeken voor zijn gemaakt. Een traditionele stoverij, zuiderse chili of exotische curry uit de slow cooker: de diepe smaak zou nooit doen vermoeden dat jij eigenlijk helemaal geen kookkunsten of -goesting hebt.