Drones: de basisprincipes van de nieuwe wetgeving

Je mag niet zo maar overal vliegen, luchthavens bijvoorbeeld zijn om begrijpelijke redenen off limits. Maar er kunnen ook tijdelijke no-fly zones zijn. Daarom moet je voor je de vlucht start altijd nakijken of je op je locatie mag vliegen. Dat kan op deze website. Wie drones wil gebruiken, moet zich registeren als exploitant. Deze is verantwoordelijk voor de organisatie van de vluchten. De exploitant kan ook een bedrijf zijn. Na registratie krijg je een registratienummer dat je op alle drones moet aanbrengen.

De piloot is de persoon die het toestel bedient. Hij is verantwoordelijk voor de uitvoering van de vlucht. Als de drone je eigendom is, dan ben je vermoedelijk zowel de piloot als de exploitant.

In de nieuwe wetgeving draait het allemaal om het risico van de vlucht. Daarvoor zijn drie nieuwe, vrij brede categorieën voorzien:

• De Open-categorie omvat de vluchten met een laag risico. Dit is de categorie die ongetwijfeld voor de meeste consumenten van toepassing zal zijn.
• De Specific-categorie bevat de vluchten met een verhoogd risico. Typisch omdat je niet voldoet aan een van de vereisten van de Open-categorie zoals vliegen met erg zware drones, vliegen buiten het zicht van de piloot, enzovoort.
• De Certified-categorie bevat tenslotte alle vluchten met een zeer hoog risico, zoals goederen- en personentransport, of vliegen boven mensenmassa’s. Deze categorie leunt al erg dicht aan bij de gewone luchtvaart.

We bespreken verder enkel de Open-categorie, omdat die voor de doorsnee hobbyvlieger en zelfs voor heel wat professionele vliegers zal volstaan. Vluchten in de Open-categorie moet je niet aanmelden bij de luchtvaartautoriteiten, tenzij de geografische zone dat vereist. Wat zijn de algemene vereisten? Het gaat om vluchten met een laag risico. Heel wat terminologie in de wetgeving gebruikt Engelstalige afkortingen. Omdat je die toch moet kennen, geven we ze er voor de volledigheid bij.

• Je moet de drone tijdens de volledige vlucht kunnen zien; dit noemen we VLOS (Visual Line Of Sight).
• Daarnaast mag je maximaal 120 meter hoog vliegen. Dat is te rekenen vanaf het punt waar je opstijgt; de technische term is AGL (Above Ground Level).
• Je drone mag niet zwaarder zijn dan 25 kg, inclusief alles erop en eraan. Technisch spreken we van MTOM (Maximum Take Off Mass).
• De drone mag geen gevaarlijke stoffen vervoeren of iets laten vallen.
• Je mag in geen geval over mensenmassa’s vliegen. Je moet een veilige afstand houden van mensen, op basis van de klasse van je drone.

De toestellen worden onderverdeeld in vier klassen: C0 (minder dan 250 g), C1 (minder dan 900 g), C2 (minder dan 4 kg), C3 en C4 (minder dan 25 kg). Gewicht is een belangrijke factor omdat een ongelukkige botsing minder erg is met een drone van 100 gram dan met een van 2 kg. Maar opgelet, het gewicht is niet de enige bepalende factor. Ook bepaalde technische vereisten maken uit in welke Cx-klasse een toestel valt. Daar hoef jij je geen zorgen over te maken, het is aan de fabrikant om zijn toestellen het correcte Cx-label te geven. Het Cx-label bepaalt hoe dicht je bij mensen mag komen.

Een vlucht wordt onderverdeeld in een van drie categorieën A1, A2 of A3. Er wordt ook een onderscheid gemaakt tussen betrokken personen en niet-betrokken personen. Betrokken personen moeten op voorhand ingelicht zijn en hun toestemming gegeven hebben indien je over hen wilt vliegen. Denk eraan, in de Open-categorie mag je nooit over een mensenmassa vliegen. Lijkt je dat wat tegenstrijdig, bedenk dan het volgende. Bij een groep betrokken personen gaat men ervan uit dat de groep uit elkaar kan stuiven indien nodig. Bij een mensenmassa gaat men ervan uit dat dat niet mogelijk is.

Categorie A1: Over mensen vliegen

• Dit mag enkel met C0- en C1-drones.
• Met een C0-drone mag je vliegen over niet-betrokken personen.
• Met een C1-drone mag je niet vliegen over niet-betrokken personen.

Categorie A2: Dicht bij mensen vliegen

• Dit mag enkel met C2-drones.
• Je mag niet vliegen over niet-betrokken personen.
• Je moet minstens 30 meter horizontale afstand houden van niet-betrokken personen, of 5 meter in lage snelheidsmodus (minder dan 3 m/s).

Categorie A3: Ver van mensen vliegen

• Dit mag met C0-, C1-, C2-, C3- en C4-drones.
• Dit mag enkel waar je kunt verwachten dat er geen niet-betrokken personen gevaar lopen.
• Je moet minstens 150 meter afstand houden van residentiële, commerciële of industriële zones.
• Je moet minstens 30 meter afstand houden van eventuele omstanders.

Absoluut! Een vluchtje maken in het licht van de maan of spectaculaire nachtbeelden maken, het mag. Uiteraard moet je je aan de regels van overdag houden. Daarnaast moet je voldoen aan de volgende twee voorwaarden. Net zoals overdag moet je drone binnen het zicht blijven gedurende de volledige vlucht. Een vlucht die je overdag wel mag maken, kan dus ’s nachts niet mogelijk zijn door de verminderde zichtbaarheid. Daarnaast moet je drone uitgerust zijn met een groen knipperlicht.

Vliegen in de meest echte zin van het woord, ook dat kan. Zet een videobril op je neus en je kijkt door de camera van de drone terwijl je vliegt! Je mag binnen de Open-categorie in FPV (First Person View) vliegen, zolang je alle geldende regels van je dronecategorie volgt. Maar vermits je dan vrijwel zeker vliegt met een videobril op je neus, kun je zelf de drone niet meer zien. Daarom moet er een waarnemer naast je staan die de drone gedurende de hele vlucht kan zien. Je moet ook duidelijk met elkaar kunnen communiceren, zodat de waarnemer je kan waarschuwen.

Met een drone vliegen houdt onvermijdelijk bepaalde risico’s in. Het is dus niet meer dan logisch dat je jezelf moet verzekeren. Je moet de polis overigens aangeven op het moment dat je je als exploitant registreert. Voor een UAS die minder dan 20 kg weegt, moet je een verzekering BA (Burgerlijke Aansprakelijkheid) afsluiten. Vlieg je bovendien enkel recreatief, dan is het mogelijk dat je familiale verzekering dat al afdekt, maar vraag dit zeker na bij je verzekeraar, ook als het om een speelgoeddrone gaat. Weegt de UAS meer dan 20 kg, dan moet je een speciale luchtvaartverzekering afsluiten.

Een drone besturen vereist niet alleen dat je vertrouwd bent met het gebruik van een joystick en weten waar de gashendel staat. Afhankelijk van de categorie waarin je vliegt, is er ook een deel theoretische kennis en een examen nodig. Wanneer moet je welke opleiding volgen? Vlieg je met een C0- of speelgoeddrone, dat is er geen opleiding noodzakelijk. Je moet wel vertrouwd zijn met de handleiding - dat is sowieso geen slecht idee als je je nieuwe speelgoed niet binnen de kortste keren tegen een muur wilt knallen. De overheid raadt wel aan dat je de gratis online droneopleiding volgt. De minimumleeftijd voor een C0-drone is 14 jaar; voor een speelgoeddrone geldt geen minimumleeftijd.

Wil je vliegen in de categorie A1 of A3 (dus met drones van de klasse C1, C3 of C4), dan moet je de online opleiding volgen en een online examen afleggen. Ben je geslaagd, dan krijg je een certificaat van de opleiding dat vijf jaar geldig is. De minimumleeftijd is 14 jaar. Om te vliegen in categorie A2 liggen de eisen nog iets hoger. De minimumleeftijd is 16 jaar. Om te beginnen, moet je het certificaat voor A1/A3 halen, zoals hierboven vermeld. Daarnaast moet je een praktijkopleiding volgen, al mag je dat wel als zelfstudie doen. Tot slot moet je slagen voor een extra theoretisch examen dat je aflegt in de lokalen van het Directoraat-generaal Luchtvaart (DGLV) in Brussel.

Heb je al een klasse 1- of klasse 2-attest onder de oude wetgeving? Dan krijg je na een online opleiding en examen over de nieuwe Europese wetgeving het certificaat voor de Open-categorie (A1-A3). Heb je een klasse 1-attest, dan kun je hierna onmiddellijk het certificaat voor Open A2 krijgen. Klasse 2-piloten die dit attest willen, moet het extra theoretisch examen afleggen.