Wat is Bluetooth?

Bluetooth is overal. Op je smartphone, tablet en laptop, maar ook in talloze andere apparaten, en zelfs in de auto. Oorspronkelijk werd Bluetooth ontworpen om draadloze verbindingen te leggen over kleinere afstanden. Dat klinkt misschien hetzelfde als WiFi, maar er is wel een verschil. WiFi is een netwerk, bedoeld om computers en mobiele toestellen met elkaar te laten spreken. Bluetooth is ontworpen om randapparatuur te verbinden met een computer, smartphone of tablet. Of anders gezegd: WiFi vervangt een netwerkkabel, Bluetooth een USB-kabel.

Bijzonder aan Bluetooth is dat het voor talloze toepassingen ingezet kan worden. Draadloos streamen van muziek van een smartphone naar een Bluetooth-speaker of -hoofdtelefoon, handenvrij telefoneren in de auto, een pc of draadloos toetsenbord met een printer verbinden, met een draadloze controller spelen op je Xbox One of PlayStation 4 ... En dit is nog maar het tipje van de ijsberg.

In het begin werd Bluetooth vooral gezien als iets dat paste bij een mobiele telefoon, later werden steeds meer toepassingen bedacht. Je moet maar eens kijken hoe een Bluetooth-verbinding technisch tot stand komt. Als je je smartphone koppelt aan een Bluetooth-speaker, dan overleggen die twee apparaten wat ze voor elkaar kunnen betekenen. Dat gebeurt door het uitwisselen van een of meerdere ‘profielen’. Zo’n profiel zegt in dit geval: “Ik ben een audiotoestel en ik kan muziek afspelen”. Dat is het Advanced Audio Distribution Profile (A2DP). De speaker laat daarnaast weten dat hij een microfoon bevat en dus ook kan dienen voor handenvrij bellen, via het Hands-Free Profile (HFP). Ten slotte blijken er ook mediaknoppen op de speaker te staan en kun je via de volumetoetsen van de smartphone eveneens bepalen hoe luid de muziek uit de Bluetooth-speaker klinkt. Daarom wisselen ze ook het Audio/Video Remote Control Profile (AVRCP) uit.

Normaal gezien zal je nooit over Bluetooth-profielen moeten nadenken, tenzij er iets echt fout gaat. Dat kan wel eens gebeuren, bijvoorbeeld in de auto. Als je smartphone aan het mediasysteem van de wagen niet kan duidelijk maken dat het muziek via A2DP wil bezorgen, valt het terug op HFP. Het resultaat: je liedjes klinken verschrikkelijk. HFP is namelijk ontwikkeld om stemmen door te geven en elimineert al het andere geluid (drums, gitaren, enzovoort). Problemen zoals deze kom je echter niet vaak tegen, zeker niet bij Bluetooth-speakers en -hoofdtelefoons. Als het fout gaat, dan is het bijna altijd in de wagen zelf. Dat komt omdat autofabrikanten zolang bezig zijn met de ontwikkeling van een nieuw model dat het audiosysteem vaak al wat verouderd is als de wagen effectief op de markt komt.

Om een Bluetooth-toestel met je mobiele apparaat te laten spreken, moet je ze koppelen of pairen. Dat gaat meestal zo: je drukt op het toestel een bepaald knopje langer in, waarna een blinkend LED-lichtje aangeeft dat het apparaat kan gevonden worden. Op je smartphone ga je naar je Bluetooth-instellingen en zoek je naar beschikbare Bluetooth-toestellen. Niet schrikken als je een lijst van cijfers en letters ziet verschijnen, zoals ‘00-14-51-bd-98-a2’. Het duurt soms enkele seconden vooraleer die letterreeksen vervangen worden door een leesbare naam, zoals ‘JBL Charge 3’.

Ook niet verrast zijn als je veel apparaten ziet verschijnen. Er zijn meer toestellen in huis met Bluetooth dan je denkt (zoals televisies en soundbars). Bovendien is het bereik van Bluetooth in principe beperkt, maar soms vang je toch signalen op van je buurman. Tik op de gekozen naam en de kans is groot dat de Bluetooth-verbinding gelegd is. Bij bepaalde toestellen zal je nog om veiligheidsredenen een code moeten invoeren. Vaak is dat gewoon ‘0000’ of een code die op het scherm van je smartphone verschijnt.

Wat we nu net beschreven, is de standaardmanier van werken. Echt moeilijk is het niet, maar niet-techneuten vinden het soms toch wat beangstigend. Daar hebben knappe koppen al iets op gevonden. Alle smartphones en tablets bevatten tegenwoordig een NFC-chip. Bluetooth-hoofdtelefoons en -speakers doorgaans ook. Als beide apparaten Near Field Communication bezitten, moet je ze gewoon tegen elkaar houden om een verbinding te maken. Lukt dat niet meteen? Zoek op de smartphone en speaker een symbooltje dat wat doet denken aan het Nespresso-logo. Dit is waar de NFC-chip zit. Het heeft echt maar een bereik van enkele centimeters, dus probeer de logo’s met elkaar in contact te brengen.

Als je een speaker (lees hier alles over Bluetooth speakers) of hoofdtelefoon gebruikt en de geluidskwaliteit belangrijk vindt, moet je aandacht besteden aan de kwaliteit waarmee de muziek wordt doorgestuurd. Als je een liedje bijvoorbeeld via de Spotify-app afspeelt, dan wordt die muziekdata via Bluetooth doorgestuurd naar pakweg je hoofdtelefoon. Daarbij wordt je muziek onopgemerkt omgezet naar een bepaald formaat om het compact te maken. Dat formaat kan bijvoorbeeld MP3 of AAC zijn. Het is deze omzetting die soms voor een merkbaar geluidsverschil zorgt. Oudere speakers- en hoofdtelefoons gebruiken een oud formaat, SBC genaamd. Gelukkig is er snel overgestapt naar betere, zoals MP3 en AAC. De audiotoestellen die je nu in de winkel vindt, ondersteunen aptX. Het neusje van de zalm is aptX HD of LDAC, die muziek aan bijna cd-kwaliteit doorstuurt.

Wel opletten: het brontoestel (dus bijvoorbeeld je smartphone) moet dezelfde codec ondersteunen. AAC en aptX zijn aanwezig op de meeste Android-smartphones, aptX HD is nog beperkt tot enkele Android-topmodellen (zoals de Huawei Mate 10, de Samsung Galaxy S8/S9 en de LG V30). LDAC is dan weer iets dat vooral bij Sony te vinden is. Apple is vooralsnog geen fan van een betere kwaliteit dan AAC.

Bluetooth is doorheen de jaren enorm verbeterd en vooral nog veelzijdiger gemaakt. Momenteel zitten we aan Bluetooth 5.0. De verschillende versies vereisen telkens nieuwe chips, dus het is niet zo dat je Bluetooth kunt updaten. De laatste versies zijn vooral aangepast voor IoT- en smarthome-toestellen. Een belangrijke verbetering kwam er in versie 4.0, toen een nieuwe, zuinige modus werd geïntroduceerd. Deze zorgt er bijvoorbeeld voor dat Bluetooth-toestellen veel zuiniger werken, vooral als ze niet actief gebruikt worden.

Problemen met Bluetooth heb je bijna nooit. Wil het toch niet lukken? Als twee toestellen niet willen koppelen, is de kans groot dat een niet echt in discovery-modus staat. Bij smartphones moet je soms ook aangeven dat het toestel ‘zichtbaar’ is. Werkt NFC niet? Bij sommige mobiele toestellen moet je dit nog apart inschakelen. Sommige oudere Bluetooth-apparaten hebben ook problemen met het koppelen als de batterij bijna leeg is. Op oudere tablets en smartphones verbruikt Bluetooth bij niet-gebruik nog altijd veel stroom. Schakel het dan uit. Nieuwe smartphones hebben daar minder last van. Niet alleen hebben ze een zuinige Bluetooth-chip, je kunt ook onder meer in Android instellen dat Bluetooth uitstaat totdat je op een bepaalde locatie komt.